các nét đặc trưng cơ bản của vinh xuan quyền phần 3 :

Một số kỹ thuật Kiều Thủ phổ biến trong Vịnh Xuân quyền

• Lưu ý: có nhiều lưu phái Vịnh Xuân quyền có các cách diễn giải khác nhau đối với cùng một thao tác kỹ pháp, ví dụ như:

1. động tác đè tay hay ấn tay được diễn giải thành 6 tên khác nhau là Trất thủ, Khấm thủ, Nại thủ, Án thủ, Chẩm thủ, Trầm thủ;

2. động tác dùng cạnh bàn tay chém gạt mạnh hay thọc thẳng vào mục tiêu được diễn giải thành 2 tên khác nhau là Quát thủ, Sạn thủ và cùng được dịch nghĩa sang tiếng Anh là Shaving-hand hay Scraping-hand;

                                                        (   quát thủ    )

3. động tác dùng lưng cổ tay ngoài nâng lên đỡ gạt được diễn giải thành Đề thủ, Đỉnh thủ (Hạc Đỉnh thủ)

4. động tác dùng cạnh bàn tay chém mạnh vào yết hầu (cổ họng) được diễn giải thành Tỏa Hầu thủ, Tiêu thủ (Phiêu thủ), Sát Cảnh Thủ.

5. động tác xoay tròn cổ tay hay cùi chỏ tay được diễn giải thành Khuyên thủ, Quyển thủ, trong chữ Hán âm Khuyên và Quyển đọc giống nhau là quān/ quán 圈 theo âm Quan Thoại (nếu phiên ra theo âm của chữ Latin đọc là Chian), đọc theo âm Quảng Đông được Latin hóa là Huen hay Huyn.

6. động tác đỡ chặn tay đối phương được diễn giải thành Phong thủ, Lan thủ đều có ý nghĩa giống nhau.

7. động tác dùng tay kéo cổ đối phương được diễn giải thành Trì Cảnh thủ, Phan Cảnh thủ đều là một nghĩa.

8. động tác phẩy hay ve vẩy cánh tay và cổ tay khi tấn công vào đối phương được diễn giải thành Sủy thủ, Đoái thủ, Phất thủ(thấy rỗ nhất trong Sil Nim tau dòng Diệp Vấn).

9. động tác đưa tay ra thăm dò nội kình của đối phương được diễn giải thành Tầm Kiều, Lao thủ, Vấn thủ.

10. động tác Cổn thủ, Khổn thủ và Bàn thủ có điểm giống nhau khi thực hành động tác vì đều xoay khớp cùi chỏ.

11. động tác dùng tay ngăn chặn đòn tay của đối phương được diễn giải thành Lan thủ, Phong thủ.

12. Vấn thủ: tay đưa tới trước tiếp xúc với đòn địch để hất qua bên, thường dùng hóa giải những thế từ trên đánh xuống, trong bài Mộc Nhân(Dòng Diệp Vấn), tay chém vào nách địch là Vấn thủ, trong thực tế là chém vào cổ địch.

13. Sạn thủ: thế giống như Hoành Chưởng, nhưng đánh bằng cạnh bàn tay.

14. Tỏa Hầu thủ: có chi nhánh Vịnh Xuân có thế này là bóp cổ địch nhân.

15. Quát thủ: là đỡ xuống dưới và ra ngoài, tên khác là Cảnh thủ.

16. Cổn thủ: tay trên là Than thủ, tay dưới là Hạ Bàng thủ, gọi là Khổn thủ là sai, vì Khổn là trói, trong danh từ võ thuật, Khổn chỉ những thế dùng để trói tay địch nhân khi nhập nội.

                                                            (  thế bàng thủ  )

17. Thoát thủ: còn gọi là Đoái thủ, tay mình bị chụp, tay kia dùng hất ra, mấy thế cuối của mấy bài Vịnh Xuân có thế chót trước khi Khuyên thủ, là Thoát thủ (chém 2 tay ra liên tục).

18. Trầm thủ, Trất thủ, Khấm thủ đều là thế ấn tay địch xuống nhưng mỗi thế có công dụng đặc biệt.

                                                   ( trất thủ )

19. Tiêu chỉ, Tiêu thủ: xỉa đầu ngón tay tới nhắm vào cổ họng, mắt.

20. Tầm kiều: thăm dò kình lực địch nhân bằng cách đưa tay tìm tay địch (danh từ miền Bắc là Tiếp thủ), còn Lao thủ đưa 2 tay nâng lên, giống như Thác thủ trong bài Mộc Nhân.

21. Bàn thủ: khi mới bắt tay vào Song Li thủ (Niêm thủ, Khuyên thủ), 2 tay mình liền dính với 2 tay địch, chuyển động từ Phục thủ-Than thủ qua Phục thủ-Bàng thủ thì gọi là Bàn thủ (quay cánh tay).

22. Sát Cảnh thủ: chém sấp cạnh bàn tay vào cổ địch nhân.

23. Bão Bài Chưởng: giống Phá Bài Chưởng của Hồng gia, còn gọi là Hồ Điệp Chưởng.

• Chú giải: Danh từ Kiều Thủ trong ngôn ngữ Trung Hoa được dịch thành 2 thuật ngữ: Bridge Hand và Bridge Arm. Thật ra dịch là Bridge Arm thì đúng hơn vì Kiều Thủ đây là ám chỉ chủ yếu từ khớp xương cùi chỏ đến cổ tay nên phải dịch là Arm nghĩa là phần Cẳng tay, trong khi Hand trong tiếng Anh tương đương tiếng Trung Hoa là Chưởng nghĩa là bàn tay, nếu dịch Bridge Hand thì phải gọi là Kiều Chưởng mới đúng, nhưng Thủ trong tiếng Trung Hoa lại vừa có nghĩa là cẳng tay và cả bàn tay.

Sau đây là bảng liệt kê danh mục kỹ thuật Kiều thủ (Kìu Sẩu / Bridge-arms techniques / Bridge-hand techniques) trong Vịnh Xuân quyền:

English (from Cantonese)	Simp. char.	Trad. char.	Cantonese (Yale transcription)	Mandarin (Pinyin transcription)	Meaning(s) (in English)	Tiếng Việt
jam sau	沈手	沉手	cham4 sau2	chénshǒu	sinking hand	Trầm thủ
garn sau	耕手	(as simp.)	gang1 sau2	gēngshǒu	cultivating arm	Canh thủ
jut sau	窒手	(as simp.)	jat6 sau2	zhìshǒu	choking hand	Trất thủ
huen sau	圈手	圈手	huen4 sau2	quánshǒu	circling hand	Quyển thủ
lap sau	拉手	(as simp.)	laap6 sau2	lāshǒu	pulling hand	Lạp thủ
pak sau	拍手	(as simp.)	paak3 sau2	pāishǒu	slapping hand	Phách thủ
tok sau	托手	(as simp.)	tok3 sau2	tuōshǒu	lifting hand (hold up with palm; support; rely)	Thác thủ
lan sau	拦手	攔手	laan4 sau2	lánshǒu	barring hand, (obstruct, impede, bar, hinder)	Lan thủ
tie sau	提手	(as simp.)	tai4 sau2	tíshǒu	uplifting hand (to lift; (upwards character stroke); lifting (brush stroke in painting)	Đề thủ
jip sau	接手	(as simp.)	jip3 sau2	jiēshǒu	receiving hand (receive; continue; catch; connect)	Tiếp thủ
gum sau	揿手	撳手		qìnshǒu	pressing hand (pinning hand)	Khấm thủ
biu sau	鏢手	(as simp.)	biu1 sau2	biāoshǒu	poking, thrusting hand (a throwing weapon; dart)	Tiêu thủ
bong sau	膀手	(as simp.)	bong2 sau2	bǎngshǒu	wing arm	Bàng thủ
fook sau	伏手	(as simp.)	fuk6 sau2	fúshǒu	controlling arm	Phục thủ
man sau	问手	問手	man6 sau2	wènshǒu	seeking hand	Vấn thủ
wu sau	护手	護手	wu6 sau2	hùshǒu	protecting hand	Hộ thủ
tan sau	摊手	攤手	taan1 sau2	tānshǒu	dispersing hand	Than thủ
kau sau	扣手	扣手	kau1 sau2	koushǒu	detaining hand	Khấu thủ
faak sau	拂手	拂手	faak1 sau2	fúshǒu	flipping hand, whisking hand, whipping hand	Phất thủ
on sau	按手	按手	on3 sau2	ànshǒu	pressing-down hand	Án thủ
chang sau	鏟手	铲手	chaan2 sau2	chǎnshǒu	spade hand	Sạn thủ
gwaat sau	刮手	刮手	waat3 sau2	guāshǒu	cutting hand	Quát thủ
ding sau	頂手	顶手	ding2 sau2	dǐngshǒu	upward-going hand	Đỉnh thủ
huyn sau	圈手	圈手	huyn1 sau2	quānshǒu	circling hand	Khuyên thủ
laau sau	撈手	撈手	laau4 sau2	lāoshǒu	dredging hand, scooping arm	Lao thủ
daan sau	弹手	弹手	taan4 sau2	dànshǒu	rebounding hand	Đàn thủ
faan sau	反手	反手	faan2 sau2	fǎnshǒu	reversing hand	Phản thủ
laat sau (nuk sau)	甩手	甩手	lat1 sau2	shuǎishǒu	free hand	Sủy thủ
huen got sau	圈割手	圈割手	huyn1 got3 sau2	quāngēshǒu	circling-cut hand	Khuyên Cát thủ
Ju gum sau / Jark gum sau	側揿手 / 側撳手	側揿手 / 側撳手	jak1 gam6 sau2	cèqìnshǒu	side-pinning hand	Trắc Khấm thủ
jum sau	枕手	枕手	jam2 sau2	zhěnshǒu	sinking block	Chẩm thủ
kuo sau	过手	过手	gwo3 sau2	guòshǒu	fighting practice	Quá thủ
kwun sau	滚手 / 捆手	滚手 / 捆手	gwan2 sau2	gǔnshǒu / kǔnshǒu	fighting practice	Cổn thủ
mang geng sau	攀颈手	攀颈手	pen1 geng2 sau2	pāngěngshǒu	neck-pulling hand	Phan Cảnh thủ
poon sau	盤手	盤手	pun4 sau2	pánshǒu	rolling hand	Bàn thủ
shat geng sau	殺頸手	殺頸手	saat3 geng2 sau2	shāgěng shǒu	throat-cutting hand	Sát Cảnh thủ
tut sau	脫手	脫手	tuyt3 sau2	tuōshǒu	freeing arm	Đoái thủ
liu sau	流手	流手	lau4 sau2	líushǒu	flowing arm	Lưu thủ